برادران لطیفی

چاپ تامپو چیست؟

چاپ تامپو نوعی فرآیند چاپ است که به وسیله یک پد سیلیکونی عملیات چاپ را انجام می‌دهد. از آن جهت دارای اهمیت است که به وسیله آن می‌توان بر روی سطح صاف، منحنی، گرد، محدب و حتی سطوح کروی شکل عمل چاپ را انجام داد. چاپ تامپو به دلیل آماده سازی ارزان و ماشین آلات نیمه اتوماتیک مورد توجه صنعتگران چاپ است.

چاپ تامپو نوعی فرآیند چاپ است که در آن جوهر از یک صفحه فلزی گرفته شده و به یک بالشتک منعطف هدایت می‌شود که بوسیله‌ی آن امکان چاپ بر روی شی مورد نظر فراهم می‌شود. چاپ تامپو جزء چاپ‌های گود است زیرا در فرآیند چاپ آن از یک کلیشه‌ی گود و پد استفاده می‌شود. پد ابزاری است برای انتقال طرح چاپی بر روی شی مورد نظر.

پد معمولا از موادی تهیه می‌شود که بافتی نرم داشته باشند. انعطاف پذیری پد باعث می‌شود امکان چاپ بر روی سطوح پیچیده فراهم آید. چاپ تامپو را می‌توان در موارد گوناگونی به کار برد، از جمله: چاپ بر روی سرامیک، پلاستیک، فلز، شیشه و... .

پد استفاده شده در چاپ تامپو دارای خاصیت ارتجاعی و کشسانی بالایی است و همین امر سبب می‌شود تا بتوان بدون هیچ مشکلی بر روی سطوح مختلف چاپ زد. استفاده از چاپ تامپو دامنه‌ی بسیار وسیع و گسترده‌ای در صنایع  گوناگون دارد و در صنعت چاپ و تبلیغات به شدت مورد استقبال قرار گرفته است. می‌توان رد پای چاپ تامپو را در اشیاء کوچک و بزرگ مشاهده کرد. به عنوان مثال می‌توان موارد زیر را نام برد:

چاپ بر روی لوازم ورزشی مانند توپ. از چاپ تامپو در صنعت پوشاک نیز استفاده می‌شود. در این مورد چاپ مستقیما بر روی پارچه و لباس اعمال می‌شود. در انواع هدایای تبلیغاتی می‌توان چاپ تامپو را دید. صفحه کلید کامپیوتر و ماشین حساب همگی از چاپ تامپو بهره می‌برند. این چاپ را بر روی انواع اسباب بازی‌ها و تجهیزات پزشکی نیز می‌توان دید.

امروزه چاپ تامپو جایگاه ویژه‌ای در این صنعت پیدا کرده و اکثر کارخانجات، تولیدی‌ها و شرکت‌های تبلیغاتی به صورت مستقیم و غیر مستقیم با آن در ارتباط هستند. چاپ تامپو از آنجا وارد صنعت چاپ شد که چاپ بر روی سطوح و اشکال هندسی با مشکل مواجه شد. وجود پد سیلیکونی منعطف در چاپ تامپو می‌‍تواند به راحتی جوهر را در تماس کامل به سطح هندسی مورد نظر انتقال دهد و از محدودیتی که در چاپ سیلک اسکرین و افست وجود دارد خبری نیست.

چاپ تامپو با نام‌هایی مانند چاپ بالشتکی Pad printing و یا تامپوگرافی نیز شناخته می‌شود.  چاپ تامپو از سال 1970 مورد توجه و استفاده قرار گرفت. جوهر استفاده شده در چاپ تامپو همانند همان جوهرهایی است که در چاپ سیلک اسکرین مصرف می‌شود و  به طور قابل ملاحظه‌ای دارای چگالی پایینی است.

دستگاه چاپ تامپو :

چاپ تامپو با ماشین آلات نیمه اتوماتیک در تیراژهای پایین قابل استفاده است و محدودیت تیراژ ندارد. عملکرد دستگاه چاپ تامپو مانند چاپ سیلک اسکرین است. در این نوع از چاپ کالای مورد نظر باید کاملا در قسمت خاصی از دستگاه فیکس و ثابت شود، پد سیلیکونی دستگاه در تماس کامل با شی مورد نظر قرار می‌گیرد و عملیات چاپ را انجام می‌دهد، اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که به علت فشاری که بر شی وارد می‌شود احتمال از بین رفتن آن زیاد است.

بنابراین باید برای کالای مورد نظر فیکسچر ساخته شود. فیکسچر همان طور که از نام آن پیدا است، وسیله‌ای است که باید قطعه را در موقعیت مناسب خود جای داده و آن را هنگام عملیات ساخت، در وضعیت مطلوب نگه دارد. استفاده از فیکسچر در تولید، باعث بهره‌وری می‌شود. بنابراین برای چاپ بر روی یک ماگ تبلیغاتی ابتدا باید داخل لیوان را با یک فیکسچر پر کرد تا اعمال فشار بر روی آن منجر به خرابی نشود.

دستگاه چاپ تامپو را می‌توان در انواع دستگاه چاپ رومیزی و دستگاه چاپ دو رنگ دید. دستگاه چاپ دو رنگ همانطور که از نامش پیدا است و می‌توان حدس زد قابلیت استفاده از دو رنگ همزمان را دارد.

چاپ تامپو به دلیل امکانات زیاد و هزینه پایین چاپ مورد توجه صنعتگران در این زمینه است. در فرآیند چاپ تامپو لازم است که ابتدا در یک محیط گرافیکی مانند کورل  یا فتوشاپ طرح مورد نظر را طراحی و از آن فیلم لیتوگرافی تهیه کرد یا روی کاغذ کالک پرینت گرفت تا بتوان از آن کلیشه ساخت. کلیشه سازی یکی از مراحل مهم پیش از چاپ است و دارای انواع مختلفی است:

کلیشه های ژلاتینی
کلیشه های فلزی
کلیشه های تامپو
کلیشه چاپ سیلک
کلیشه دیجیتال

برای کلیشه سازی در چاپ تامپو پس از آماده کردن طرح در محیط گرافیکی و تهیه پرینت و یا فیلم، از دو روش استفاده می‌شود، یا از لاک مایع استفاده شده و یا از لمینت. لمینت لایه نازکی است که بر روی سطوح چاپی قرار می‌گیرد تا صفحه را در برابر رطوبت و تغییرات دمایی حفظ کند.  سپس طرح  بر روی کلیشه قرار گرفته و بر روی میز مخصوصی با نور UV پردازش می‌شود، پس از این مرحله با اسید روی آن کار شده و روی کلیشه انتقال داده می‌شود.

در مرحله‌ی بعدی از چاپ تامپو همانطور که گفته شد، باید به ساخت قالب و فیکسچر پرداخت تا بتواند شی را در محل خود ثابت نگه دارد و از خراب شدن کالای مورد نظر جلوگیری کند. پس از انجام این دو مرحله نوبت به فرآیند چاپ می‌رسد. فرآیند چاپ تامپو به دو روش سیستم باز (تیغه) سیستم بسته (کاپ) انجام می‌شود.

در چاپ تامپو به روش بسته یا کاپ، همانطور که از نامش پیدا است، رنگ درون یک مخزن گود ریخته شده و این مخزن و پوشش مغناطیسی‌ای که در آن تعبیه شده، کاملا بر روی کلیشه قرار می‌گیرد و سپس با حرکت رفت و برگشتی خود باعث می‌شود تا یک لایه از رنگ بر روی کلیشه کشیده شود. در این روش در مصرف رنگ صرفه جویی شده و از هدر رفتن آن جلوگیری می‌شود. رنگ اضافه می‌تواند تا مدتی درون کاپ باقی بماند.

در روش دوم یعنی سیستم تیغه‌ای به جای استفاده از مخزن یا همان کاپ، از یک تیغه استفاده می‌شود. مزیت استفاده از تیغه ارزان بودن قیمت آن نسبت به نوع مخزنی آن است، ولی باید اشاره کرد با استفاده از این سیستم میزان رنگ مصرفی بیشتر می‌شود.

پد دستگاه چاپ تامپو :

پدهای دستگاه چاپ تامپو از سیلیکون ساخته شده و دارای شکل و فرم‌های متفاوتی هستند. افراد می‌توانند این پدها را در سایزهای مختلف بیابید و با توجه به نوع کالا و سایز چاپ آنها را تعویض کنند. پدهای دستگاه چاپ تامپو را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

پدهای نرم: برای  آن دسته از کالاهایی که دارای بدنه‌ی مقاومی نیستند و به راحتی دچار تغییر شکل می‌شوند کاربرد دارد مانند تخم مرغ و قطعات لاکی نازک.
پدهای معمولی: استفاده از پدهای معمولی دامنه‌ی بسیار وسیعی دارد و تقریبا برای تمامی کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پدهای سخت: استفاده از این پدها برای قطعات و کالاهایی است که دارای بدنه‌ی محکم و مقاوم هستند.

عمر پدها بستگی به نوع سیلیکون آن دارد اما معمولا تا 100 هزار ضربه در چاپ دارای طول عمر مفید هستند. باید دقت کرد که پد با اجسام تیز و برنده تماس نداشته باشد و برای تمیز کردن آن از چسب شیشه استفاده شود.

کاربرد چاپ تامپو در چاپ هدایای تبلیغاتی

یکی از روش‌های پرکاربرد چاپی روی هدایای تبلیغاتی چاپ تامپو است. همان‌طور که اشاره شد یکی از خاصیت‌های چاپ تامپو این است که توانایی چاپ روی اجسام به شکل‌های مختلف را دارد. در بسیاری از هدایای نمایشگاهی مانند خودکار، فلش مموری، جاسوئیچی، لیوان، پاوربانک، ساعت، تقویم، سررسید و سایر محصولات تبلیغاتی می‌توان ردپایی از چاپ تامپو را دید.